Viêm đại tràng co thắt: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Viêm đại tràng co thắt, hay còn gọi là hội chứng ruột kích thích (IBS), là một rối loạn chức năng của ruột già. Bệnh thường xuyên gặp phải, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Mặc dù không gây ra những biến chứng nghiêm trọng nhưng viêm đại tràng co thắt gây ra nhiều khó chịu và đau đớn. Hiểu rõ về triệu chứng, nguyên nhân, và cách điều trị viêm đại tràng co thắt sẽ giúp người bệnh có biện pháp phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả.

Tổng quan chung

Đại tràng hay ruột già, là một ống cơ rỗng xử lý chất thải từ quá trình tiêu hóa của ruột non, loại bỏ nước và những phần còn lại như phân qua hậu môn. Đại tràng nằm trong phúc mạc, một túi lớn chứa ruột, trong khoang bụng.

Viêm đại tràng co thắt, còn được gọi là hội chứng ruột kích thích (IBS), là một bệnh lý rối loạn đường ruột chức năng. Bệnh được đặc trưng bởi tình trạng đau bụng tái diễn, liên quan đến quá trình đại tiện và/hoặc thay đổi thói quen đại tiện. Bệnh không gây ra những thay đổi trong mô ruột hoặc làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Triệu chứng

Triệu chứng của viêm đại tràng co thắt rất đa dạng và thường xuất hiện từng đợt. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến:

Đau bụng và khó chịu: Cơn đau thường xuất hiện ở vùng bụng dưới, có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ. Đau có thể giảm sau khi đi tiêu hoặc xì hơi.
Rối loạn tiêu hóa: Bao gồm tiêu chảy, táo bón, hoặc xen kẽ giữa hai trạng thái này. Người bệnh thường cảm thấy đi tiêu không hết, phân lỏng hoặc phân có chất nhầy.
Đầy hơi, chướng bụng: Bụng thường xuyên đầy hơi, chướng, gây khó chịu.
Triệu chứng khác: Mệt mỏi, mất ngủ, đau đầu, buồn nôn, và căng thẳng.

Nguyên nhân

Nguyên nhân chính xác gây viêm đại tràng co thắt chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể góp phần gây ra bệnh bao gồm:

Cơ chế thần kinh ruột: Sự rối loạn trong hoạt động của hệ thần kinh ruột gây ra những co thắt không đều của đại tràng.
Yếu tố tâm lý: Stress, lo âu, trầm cảm có thể kích thích các triệu chứng của viêm đại tràng co thắt.
Chế độ ăn uống: Thực phẩm gây kích thích như caffeine, rượu, thức ăn nhiều dầu mỡ hoặc đồ cay nóng có thể làm triệu chứng nặng hơn. Ăn quá nhanh, không nhai kỹ, ăn vừa ăn vừa nói chuyện, bỏ bữa ăn cũng ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của ruột.
Nhiễm trùng ruột: Một số người phát triển viêm đại tràng co thắt sau khi bị nhiễm trùng đường ruột.

Đối tượng nguy cơ

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm đại tràng co thắt bao gồm:

Người trẻ tuổi: Thường gặp ở người dưới 50 tuổi.
Phụ nữ: Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp đôi nam giới.
Người có tiền sử gia đình: Nếu gia đình có người mắc viêm đại tràng co thắt, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn.
Người có rối loạn tâm lý: Những người bị stress, lo âu, trầm cảm dễ mắc bệnh hơn.

Chẩn đoán

Việc chẩn đoán viêm đại tràng co thắt thường dựa vào các triệu chứng lâm sàng và loại trừ các bệnh lý khác. Các phương pháp chẩn đoán bao gồm:

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng, tiền sử bệnh lý và tiến hành khám bụng.
Xét nghiệm máu và phân: Giúp loại trừ các bệnh nhiễm trùng hoặc viêm khác.
Nội soi đại tràng: Được thực hiện để kiểm tra chi tiết niêm mạc đại tràng và loại trừ các bệnh lý khác như viêm loét đại tràng hoặc ung thư đại tràng.
Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm, CT scan hoặc MRI có thể được sử dụng để kiểm tra các vấn đề khác trong ổ bụng.

Phòng ngừa bệnh

Việc phòng ngừa viêm đại tràng co thắt không thể hoàn toàn ngăn chặn, nhưng có thể giảm nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng bằng các biện pháp sau:

Chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường bổ sung những thực phẩm giàu đạm, dễ tiêu như sữa, cá, thịt nạc, sữa chua, ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước.
Giảm stress: Tập luyện thể thao, yoga, thiền giúp giảm căng thẳng.
Thói quen sinh hoạt: Đi tiêu đều đặn, hạn chế tối đa dùng rượu bia, các chất kích thích, những món ăn cay nóng, thức ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn.

Điều trị như thế nào

Điều trị viêm đại tràng co thắt bao gồm:

Tạo thói quen ăn uống lành mạnh, hợp lý

Bổ sung chất xơ hoà tan: Yến mạch, cà rốt, đậu Hà Lan, táo và các loại hoa quả thuộc họ cam quýt giúp giảm triệu chứng chung của IBS. Tránh các thực phẩm chứa nhiều chất xơ không hòa tan có thể làm nặng các triệu chứng như chướng bụng, đầy hơi, đau quặn bụng.

Bổ sung nước đủ: Uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày.

Sử dụng sữa chua: Sữa chua tốt cho vi khuẩn hệ đường ruột.

Giảm căng thẳng, stress

Tập hít thở sâu: Giúp ổn định tâm lý và hỗ trợ nhu động ruột.

Tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày: Yoga, thiền định, đi bộ là các bài tập tốt cho người mắc viêm đại tràng co thắt.

Thuốc: Sử dụng thuốc giảm đau, thuốc chống co thắt, thuốc điều chỉnh hệ thần kinh ruột, thuốc chống tiêu chảy hoặc nhuận tràng theo chỉ định của bác sĩ.
Liệu pháp tâm lý: Tư vấn tâm lý, liệu pháp hành vi nhận thức giúp quản lý stress, lo âu.

Kết luận

Viêm đại tràng co thắt là một bệnh lý thường gặp, gây ra nhiều khó chịu cho người bệnh nhưng không nguy hiểm đến tính mạng. Bằng cách hiểu rõ về triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị, người bệnh có thể kiểm soát và giảm thiểu tác động của bệnh lên cuộc sống hàng ngày. Hãy luôn duy trì một lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học và quản lý stress hiệu quả để phòng ngừa và kiểm soát viêm đại tràng co thắt một cách tốt nhất. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào liên quan, đừng ngần ngại thăm khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.